Czas czytania: 3 minuty

Style przywiązania to sposoby, w jakie ludzie budują relacje z innymi, zwłaszcza z osobami bliskimi. Są to wzorce, które kształtują się w dzieciństwie, ale wpływają na nas przez całe życie, chociaż osoba z pozabezpiecznym stylem przywiązania może wyjść z tego sposobu zachowania np. w procesie uzdrawiania złożonego zespołu stresu pourazowego (cPTSD).

• Bezpieczny styl:
  Zrównoważony, zdrowy, pełen zaufania i bliskości.
  
  Pozabezpieczne style:
• Lękowy: Potrzeba ciągłej akceptacji, strach przed odrzuceniem.
• Unikający: Strach przed bliskością, preferowanie niezależności.
• Zdezorganizowany: Mieszanka lęku i unikania, chaos w relacjach.

1. Bezpieczny styl przywiązania

• Co to jest? Osoby z bezpiecznym stylem przywiązania mają zdrowe, stabilne relacje. Potrafią zaufać innym, są pewne siebie i swoich związków, a także potrafią wyrażać swoje uczucia.
• Jak to wygląda w praktyce? Czują się komfortowo zarówno, gdy są blisko z innymi, jak i wtedy, gdy są same. Potrafią otwarcie mówić o swoich emocjach i potrzebach, a także wspierać innych, gdy tego potrzebują. W związku są zrównoważone, potrafią tworzyć bliskie relacje, ale też nie boją się niezależności.

2. Pozabezpieczne style przywiązania

Pozabezpieczne style przywiązania to takie, które mogą prowadzić do trudności w relacjach i komunikacji z innymi. Wyróżniamy trzy główne typy:

a) Lękowo-ambiwalentny styl przywiązania

• Co to jest? Osoby z lękowym stylem przywiązania boją się odrzucenia i opuszczenia. Często odczuwają niepokój i niepewność co do uczuć innych osób wobec siebie.
• Jak to wygląda w praktyce? Potrzebują ciągłego zapewniania, że są kochane, i mogą być nadmiernie zależne emocjonalnie od partnera. Zazwyczaj obawiają się, że druga osoba ich opuści, co może prowadzić do zazdrości lub prób kontrolowania związku.

PORADA

Badania pokazują, że przyczyną lęku jest nieumiejętność tolerowania stanu niepewności.

Nieświadomie próbujesz odzyskać kontrolę poprzez nadmierne myślenie, planowanie, sprawdzanie i przesadzanie, również kontrolowanie osoby partnerskiej, i jej poczynań.

Wszystko to są próby stworzenia fałszywego poczucia pewności. Ale te wysiłki w kierunku kontroli to sygnał dla twojego mózgu: „Nie jesteśmy bezpieczni. Bądź czujny”. I sprawa się tylko pogarsza.

Celem jest zbudowanie zdolności układu nerwowego do czucia się bezpiecznie w nieznanym. Wytrzymywanie dyskomfortu niewiedzy. Dzieje się to poprzez myślenie „Nie wiem, co się stanie, ale ufam, że będzie dobrze”.

b) Unikający styl przywiązania

• Co to jest? Osoby z unikającym stylem przywiązania boją się zbyt dużej bliskości i często starają się unikać emocjonalnych więzi. Mogą postrzegać innych jako zbyt wymagających lub narzucających się.
• Jak to wygląda w praktyce? Osoby te mogą unikać angażowania się w głębokie relacje, trzymać dystans emocjonalny i nie chcą okazywać uczuć. Zwykle preferują niezależność, czasem nawet kosztem bliskich relacji.

PORADA

Badania pokazują, że sednem stylu unikowego jest trudność w tolerowaniu zależności i bliskości emocjonalnej. Wychowywałeś się w przekonaniu, że poleganie na innych nie jest bezpieczne lub że okazywanie potrzeb prowadzi do rozczarowania. Dlatego nieświadomie chronisz siebie, ograniczając dostęp innych do swoich emocji, wycofując się, gdy pojawia się bliskość, fantazjując o byłych i przyszłych osobach, i minimalizując własne potrzeby.

Te strategie dają chwilowe poczucie kontroli i niezależności, ale jednocześnie utrwalają przekonanie: „Bliskość jest zagrożeniem, a samodzielność to bezpieczeństwo”. Twój mózg otrzymuje sygnał: „Nie wolno się zbliżać, bo to niebezpieczne”. W efekcie dystans i samotność mogą się pogłębiać, a relacje stają się powierzchowne lub niesatysfakcjonujące.

Celem jest stopniowe budowanie zdolności układu nerwowego do wytrzymywania bliskości i zależności, bez natychmiastowego wycofywania się. Praktykuj myślenie: „Nie wiem, co się wydarzy, gdy pozwolę sobie na bliskość, ale mogę to wytrzymać i sprawdzić, czy rzeczywiście jest bezpiecznie”. Pozwól sobie na drobne gesty otwartości i obserwuj, jak z czasem rośnie Twoja tolerancja na bliskość.

c) Zdezorganizowany styl przywiązania

• Co to jest? To styl przywiązania, który jest mieszanką lękowego i unikającego stylu. Osoby z tym stylem mogą mieć trudności z rozumieniem i wyrażaniem swoich emocji, a ich relacje mogą być chaotyczne.
• Jak to wygląda w praktyce? Czasem pragną bliskości, ale jednocześnie boją się zranienia i odrzucenia. Mogą wchodzić w związki, w których czują się zagubione, nie wiedząc, czy chcą bliskości, czy jej unikać.

Czy style przywiązania można zmienić?

Tak! Można nabyć bezpieczny styl przywiązania dzięki pracy nad sobą i świadomości. Możesz też nad tym popracować na psychoterapii.

Style przywiązania zostały wprowadzone przez brytyjskiego psychologa Johna Bowlby’ego w latach 50. XX wieku. Bowlby był psychoanalitykiem, pionierem w badaniach nad przywiązaniem, koncentrując się na relacjach między matkami a dziećmi.

Współcześnie teoria stylów przywiązania została pogłębiona o perspektywę neurobiologiczną, regulację emocji, zmienność i elastyczność stylów w ciągu życia oraz znaczenie kontekstu kulturowego i społecznego. Współczesne badania podkreślają, że style przywiązania nie są niezmienne, a ich modyfikacja jest możliwa dzięki nowym doświadczeniom i pracy nad sobą.

To istotne także dla osób żyjących w poliamorii: mogą one doświadczać siebie na różne sposoby w relacjach z różnymi osobami. W jednym związku ta sama osoba może zachowywać się unikowo, a w równoległym lękowo-ambiwalentnie.